CMMI Modellerinin Temel Bileşenleri

CMMI’nin süreç bileşenleri, organizasyonların proje yönetimi, kalite güvencesi, risk yönetimi, tedarikçi ilişkileri ve performans değerlendirme gibi hayati öneme sahip alanlarda daha metodik ve organize bir yaklaşım benimsemelerine olanak tanır. Bu yapı, işletmelerin stratejik hedeflerine ulaşma yolunda, kaynaklarını daha etkin kullanmalarını, müşteri memnuniyetini artırmalarını ve süreçlerin standardizasyonunu sağlamalarını destekler.

CMMI’nin derinlikli ve çok yönlü yapısı, organizasyonların sadece mevcut performanslarını iyileştirmekle kalmayıp, uzun vadede sürdürülebilir bir gelişim sürecine girmeleri için sağlam bir temel oluşturur.

Bu bileşenler, süreç iyileştirme modeli kapsamında projelerin ve süreçlerin daha etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesine olanak tanır.

CMMI süreçleri, organizasyonun iş süreçlerini iyileştirirken, daha yüksek kalite, verimlilik, risk yönetimi ve müşteri memnuniyeti gibi avantajları beraberinde getirir.

Süreç Alanı Bileşenleri

Her bir süreç alanında ve genel hedeflerde bulunan bileşenleri tanımlayarak konuyu detaylandıralım.

Tüm CMMI modelleri, CMMI çerçeve kılavuzunu temel almaktadır. Bu kılavuz çerçevesi, CMMI modellerini üretmek için kullanılan tüm hedef ve uygulamaları içermektedir. Ancak ortak olarak tüm CMMI modelleri temelde aynı bileşenler etrafında inşa edilmiştir.

Makalede ele aldığımız bileşenler süreç alanları olarak adlandırılır ve herhangi bir ilgi alanında (örneğin, tedarik, geliştirme, hizmetler) süreç iyileştirme için temel olan kavramları kapsamaktadır. Temel süreç alanlarındaki bazı bileşenler, tüm CMMI modellerinde aynıdır. Sektörel ayrımlar kapsamında bazı materyaller ise belirli bir ilgi alanını ele almak için, esneklik hedeflenerek özelleştirilebilir şekilde düzenlenmiştir.

Modelin Bileşen Türleri

Model bileşenleri, nasıl yorumlanmaları gerektiğini yansıtan üç kategoriye ayrılmıştır. Bunlar gerekli, beklenen ve bilgilendirici olarak nitelendirilmektedir.

Gerekli Bileşenler

Gerekli bileşenler, belirli bir süreç alanında süreç iyileştirmeye ulaşmak için gerekli olan CMMI bileşenleridir. Modelin uygulanma sürecinde organizasyonun süreçlerinde açıkça uygulanmış olması beklenir. CMMI’daki gerekli bileşenler, spesifik ve genel hedeflerdir. Hedeflerin tatmini, bir süreç alanının karşılanıp karşılanmadığına karar vermek için uygulanan değerlendirmelerde kullanılır.

Beklenen Bileşenler

Gerekli CMMI bileşenine ulaşmada önemli olan aktiviteleri tanımlayan CMMI bileşenleridir. Beklenen bileşenler, iyileştirmeleri uygulayanlara veya değerlendirmeleri gerçekleştirenlere yol gösterir. Aynı zamanda, spesifik ve genel uygulamalardan oluşmaktadır. Hedeflerin karşılandığının kabul edilmesi için, ya tarif edilen uygulamalar ya da onlara kabul edilebilir alternatifler, organizasyonun planlanan ve uygulanmış süreçlerinde mevcut olmalıdır.

Başta belirttiğimiz CMMI modellerinin kurumsal yapıya uygun çözümlerin üretilmesine olanak sağlayan esneklik, bu bileşenlerin modifikasyonu sürecinde rahatlıkla uygulanabilmektedir.

Bilgilendirici Bileşenler

Bilgilendirici bileşenler, model kullanıcılarının CMMI’deki gerekli ve beklenen bileşenleri anlamalarına yardımcı olan bileşenlerdir. Bu bileşenler örnek kutular, detaylı açıklamalar veya diğer yardımcı bilgiler olabilir. Alt uygulamalar, notlar, referanslar, hedef başlıkları, uygulama başlıkları, kaynaklar, örnek iş ürünleri ve genel uygulama açıklamaları bilgilendirici model bileşenleridir.

Bilgilendirici materyal, modelin anlaşılmasında önemli bir rol oynar. Bir organizasyondan beklenen veya gereken davranışı sadece tek bir hedef veya uygulama ifadesi ile yeterince açıklamak genellikle mümkün değildir. Modelin bilgilendirici materyali, hedeflerin ve uygulamaların doğru anlaşılmasını sağlamak için gerekli bilgileri sunar ve bu nedenle göz ardı edilmemelidir.

Ana Hatlarıyla CMMI Modellerinin Temel Bileşenleri

Bu süreçler, organizasyonların sürdürülebilir büyüme ve rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olur. Süreçlerin sistematik yönetimi, organizasyonların stratejik hedeflerine daha hızlı ve etkin bir şekilde ulaşmalarını sağlar.

Birbiriyle ilişkili model bileşenleri, CMMI süreçlerinin temel sorgulamalarını içermektedir:

Şekil-1’de belirtilen Process Area (Süreç Alanı), bir araya getirildiğinde o alanda iyileştirme sağlamak için önemli kabul edilen bir dizi hedefi karşılayan ilgili etkinliklerin kümesidir. Bu etkinlikler CMMI literatüründeki kısaltmalarıyla şu şekilde sıralanabilir:

Nedensel Analiz ve Çözümleme (CAR)

Problemlerin kök nedenlerini belirlemek ve bu sorunların tekrarlanmaması için çözüm yolları geliştirmek amacıyla kullanılan süreçtir. Organizasyonel öğrenmeyi ve sürekli iyileştirmeyi teşvik eder.

Konfigürasyon Yönetimi (CM)

Ürünlerin, belgelerin ve süreçlerin yaşam döngüsü boyunca yapılan değişiklikleri takip etmek, kontrol etmek ve yönetmek için kullanılan süreçtir. Değişikliklerin yönetimi ve izlenmesi bu süreçte kritik rol oynar.

Karar Analizi ve Çözümleme (DAR)

Alternatif çözümler arasında karar verirken sistematik bir analiz ve değerlendirme süreci sunar. Riskleri ve faydaları değerlendirmeye yönelik araçlar ve teknikler kullanılır.

Entegre Proje Yönetimi (IPM)

Projeleri, organizasyonel süreçlere entegre etmek ve projeler arası işbirliğini sağlamak için kullanılan süreçtir. İlgili tüm paydaşların dahil olduğu kapsamlı bir proje yönetimi sağlar.

Ölçüm ve Analiz (MA)

Proje ve süreç performansını ölçmek, analiz etmek ve sonuçlarını değerlendirmek amacıyla kullanılan süreçtir. Bu süreçle, iyileştirme alanları belirlenir ve yönetim kararlarına temel oluşturur.

Kurumsal Süreç Tanımı (OPD)

Organizasyonun süreçlerini tanımlamak, belgelemek ve süreçlerin tutarlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla kullanılan süreçtir. Standart süreçler, araçlar ve şablonlar geliştirilir.

Kurumsal Süreç Odağı (OPF)

Organizasyonun süreçlerinin sürekli olarak iyileştirilmesini hedefleyen süreçtir. Süreçlerin etkinliği değerlendirilir ve iyileştirme fırsatları tanımlanır.

Kurumsal Performans Yönetimi (OPM)

Organizasyonun iş hedeflerine ulaşabilmesi için süreç performansını iyileştirmeye yönelik kullanılan süreçtir. Stratejik hedeflerle uyumlu süreç iyileştirme çalışmalarını destekler.

Kurumsal Süreç Performansı (OPP)

Organizasyon genelinde süreç performansını ölçmek ve analiz etmek için kullanılan süreçtir. Bu süreç, proje performans hedeflerini desteklemek için istatistiksel yönetim sağlar.

Kurumsal Eğitim (OT)

Organizasyonun stratejik hedeflerini desteklemek amacıyla gerekli yetkinlikleri geliştiren ve eğitim programlarını uygulayan süreçtir. Bu süreç, eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi ve eğitim planlarının oluşturulmasını kapsar.

Ürün Entegrasyonu (PI)

Farklı bileşenlerin entegre edilerek bir bütün halinde çalışmasını sağlamak amacıyla kullanılan süreçtir. Bu süreçte, ürün entegrasyon stratejileri ve planları oluşturulur.

Proje İzleme ve Kontrol (PMC)

Projelerin belirlenen hedeflere uygun şekilde ilerleyip ilerlemediğini izlemek ve kontrol etmek amacıyla kullanılan süreçtir. Gerekli düzeltici eylemler, proje ilerleme raporlarına dayanarak alınır.

Proje Planlama (PP)

Projeleri başarılı bir şekilde yönetmek için gerekli olan kapsam, zaman, maliyet ve kaynakların planlandığı süreçtir. Planlama, proje hedeflerinin netleştirilmesi ve kaynakların dağıtımı gibi başlıkları içerir.

Süreç ve Ürün Kalite Güvencesi (PPQA)

Süreçlerin ve üretilen ürünlerin kalite gereksinimlerine uygunluğunu sağlamak amacıyla kullanılan süreçtir. Hem süreçlerin hem de ürünlerin kalite standartlarına uyup uymadığını doğrulamak için denetimler yapılır.

Nicel Proje Yönetimi (QPM)

Proje performansını ölçmek ve yönetmek için sayısal ve istatistiksel yöntemlerin kullanıldığı süreçtir. Proje hedeflerine ulaşmak için veri temelli karar alma süreci sağlanır.

Gereksinim Geliştirme (RD)

Müşteri ihtiyaçlarını anlayarak, bu gereksinimlerin tasarım ve geliştirme süreçlerine nasıl aktarılacağını belirlemek için kullanılan süreçtir. Gereksinimlerin detaylandırılması ve belgelenmesi bu süreçte gerçekleştirilir.

Gereksinim Yönetimi (REQM)

Proje boyunca gereksinimlerin yönetilmesi, izlenmesi ve değişikliklerin kontrol altında tutulmasını sağlayan süreçtir. Müşteri gereksinimlerinin tam ve doğru bir şekilde karşılandığından emin olunur.

Risk Yönetimi (RSKM)

Projelerde karşılaşılabilecek olası riskleri belirlemek, değerlendirmek ve bu risklerin etkilerini azaltmak amacıyla kullanılan süreçtir. Risk planları oluşturulur ve risklerin izlenmesi sağlanır.

Tedarikçi Anlaşma Yönetimi (SAM)

Tedarikçilerle yapılan anlaşmaların yönetimi, izlenmesi ve tedarikçi ilişkilerinin geliştirilmesi amacıyla kullanılan süreçtir. Tedarikçilerin performansı düzenli olarak gözden geçirilir.

Teknik Çözüm (TS)

Müşteri gereksinimlerini karşılayacak teknik çözümleri belirlemek ve geliştirmek için kullanılan süreçtir. Tasarım, geliştirme ve teknik kararlar bu süreç kapsamında gerçekleştirilir.

Doğrulama (VAL)

Geliştirilen ürün veya hizmetlerin müşteri gereksinimlerine uygun olup olmadığını doğrulamak için kullanılan süreçtir. Müşteri ihtiyaçlarının karşılandığını doğrulayan testler ve değerlendirmeler yapılır.

Geçerlilik (VER)

Ürünün veya sürecin belirtilen gereksinimlere uygunluğunu doğrulayan süreçtir. Ürünün teknik özelliklere uygun olarak çalıştığını ve belirlenen gereksinimleri karşıladığını doğrulamak için test ve denetimler yapılır.

Bu süreç bileşenleri, CMMI modeli kapsamında projelerin ve süreçlerin daha etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesine olanak tanır. CMMI süreçleri, organizasyonun iş süreçlerini iyileştirirken, daha yüksek kalite, verimlilik, risk yönetimi ve müşteri memnuniyeti gibi avantajları beraberinde getirir. Bu süreçler, organizasyonların sürdürülebilir büyüme ve rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olur. Süreçlerin sistematik yönetimi, organizasyonların stratejik hedeflerine daha hızlı ve etkin bir şekilde ulaşmalarını sağlar.

CMMI yazı dizimizin devamı olan “BioAffix Örnekleminde CMMI Süreç İyileştirme Rehberi” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Bu yazıda temel olarak Carnegie Mellon Üniversitesinin CMMI konulu makale, bildiri ve kılavuzlarından, Ones Technology AR-GE ve Scrum Yasası’ndan ve bioaffix.blog’ta yayınlanan makalelerden yararlanılmıştır.

Univercity of Carnegie Mellon, CMMI Version 1.3 (PDF)

Univercity of Carnegie Mellon, CMMI® for Services (CMMI-SVC) Overview for Workshop (PDF)

Univercity of Carnegie Mellon, CMMI for Services: Introducing the CMMI for Services Constellation (PDF)

Ayrıca bakınız;

CMMI Perspektifinde Defect Ratio’nun Hesaplanması ve BioAffix Projelerindeki Yeri

Definition of Done Nedir? BioAffix Projelerinde Nasıl Kullanılır?