CMMI Nedir ve Hangi Alanlarda Uygulanmaktadır

Firmalar, ürün ve hizmetlerini daha iyi, daha hızlı ve daha uygun fiyat politikasıyla sunmayı amaçlamaktadır. Yirmi birinci yüzyılın getirdiği yüksek teknoloji ortamında neredeyse tüm organizasyonlar, giderek daha karmaşık hale gelen ürün ve hizmet üretimleriyle baş etmek zorundalar. Günümüzde, tek bir organizasyonun karmaşık bir ürün veya hizmetin tüm bileşenlerini geliştirmesi oldukça karmaşık iş süreçlerinin devreye girmesine yol açmaktadır. Organizasyonlar bu karmaşık geliştirme ve bakım sürecini yönetebilme ve kontrol edebilme yeteneğine sahip olmadıkları durumlarda ciddi aksamalar yaşayabilmektedir.

Karşılaşılan problemler, entegre bir yaklaşım gerektiren kurumsal yapı ile ilgilidir. Varlıkların doğru yönetimi, iş başarısına doğrudan etki etmektedir. Temel olarak organizasyonlar özellikle AR-GE merkezi iseler, varlıklarını sürdürebilmek adına iş hedeflerine ulaşmanın bir parçası olan geliştirme faaliyetlerini yönetme biçimlerini, değişen koşullara uygun hale getirmek zorundadırlar.

Bu kapsamda tüm dünyada çeşitli standardizasyon temelli kuruluşların, organizasyonların iş süreçlerini iyileştirmesine yardımcı olabilecek olgunluk modelleri, standartlar, metodolojiler ve kılavuzları mevcuttur. Ancak, mevcut iyileştirme yaklaşımlarının çoğu işin belirli bir kısmına odaklanır. Organizasyonların çoğunun karşılaştığı sorunlara sistematik bir yaklaşım getiremezler. İşin yalnızca bir alanını iyileştirmeye odaklanan bu modeller, ne yazık ki organizasyonlarda var olan aksaklıkları ve engelleri sürdürmeye devam etmişlerdir.

CMMI Nedir?

1986 yılında Amerikan Savunma Bakanlığı’nın talebiyle, Carnegie Mellon Üniversitesi’ne bağlı Yazılım Mühendisliği Enstitüsü tarafından geliştirilmeye başlanmıştır. Zamanla iş süreçlerinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi gibi alanlarda endüstri standardı haline gelmiştir. 2016 yılı itibariyle ISACA tarafından satın alınan CMMI Enstitüsü tarafından yönetilmektedir.

CMMI, çeşitli iş olgunluğu modellerini tek bir kapsamlı çerçevede bir araya getirme amacıyla oluşturulmuştur. 1987 ile 1997 yılları arasında geliştirilen Software CMM modeline dayanarak doğmuş, 2002’de CMMI Versiyon 1.1, 2006’da Versiyon 1.2 ve 2010’da Versiyon 1.3 ile güncellenmeye devam etmiştir. Mart 2018’de gerçekleştirilen CMMI V2.0 sürümüyle kapsamı ve geliştirme normları çağın ihtiyaçlarına uygun hale getirilmiştir.

CMMI temel olarak, aksayan süreçlerden ve geliştirme ve üretim adımlarında ortaya çıkan engellerden kaçınma veya onları ortadan kaldırma fırsatı sunan bir süreç iyileştirme ve yapılandırma modelidir. Ürün ve hizmetlere uygulanan geliştirme faaliyetlerini ele alan en etkili modellerden biridir. Üretim ve yaşam döngüsünü, kavramsal düşünce halinden tasarım, üretim, teslimata ve satış sonrası desteğe kadar olan etkinlikleri kapsamaktadır. Toplam ürünün inşa edilmesi ve sürdürülmesi için gerekli iş süreçlerinin yapılandırılmasına odaklanır.

CMMI oldukça kapsamlı bir alanda tasarlanmış, detaylı bileşenler, süreç adımları ve kılavuzlar içeren; enstitü bünyesinde, hakkında akademik çalışmaların yapıldığı geniş bir süreç iyileştirme modelidir. O nedenle konuyu tek bir makale ile ele almak oldukça güçtür. Zihnimizde daha net bir fotoğraf oluşturabilmek adına, CMMI konusunu farklı yazılarla geniş bir perspektifte ele almaya devam edeceğiz.

CMMI Türleri Nelerdir ve Hangi Alanlarda Uygulanmaktadır?

CMMI türleri, farklı sektörlerde faaliyet gösteren organizasyonlara hitap edecek şekilde özelleştirilmiş normlar bütünüdür. İş süreçlerini daha verimli ve etkili bir şekilde yönetmelerine, iyileştirmelerine olanak tanır. CMMI türlerinin her biri, özel süreç alanları ve pratikler sunarak organizasyonların hedeflerine ulaşmaları için gereken işlem adımlarını belirler. Bu türler, dört ana başlıktan oluşmaktadır. Her başlığın kapsadığı iş kolları farklılık göstermektedir:

Geliştirmeler İçin CMMI (CMM-DEV)

Hizmetler İçin CMMI (CMMI-SVC)

Satın Alma İçin CMMI (CMMI-ACQ)

İnsan Kaynakları İçin CMMI (CMMI-PC)

CMMI for Development (CMMI-DEV) – Geliştirmeler İçin CMMI

CMMI-DEV, yazılım, donanım, sistem ve ürün geliştirme süreçlerini iyileştirmeye odaklanır. Geliştirmelerin, yaşam döngüsü boyunca daha etkili ve verimli süreçlerle ilerletilmesine odaklanmaktadır. Model, ürün ve hizmetlerin tasarımından teslimatına kadar geçen tüm geliştirme süreçlerini kapsar. Gereksinimlerin toplanması, tasarım, üretim, entegrasyon, test ve bakım aşamaları da bu süreç iyileştirme pratiğine dahildir.

Yazılım geliştirme şirketleri, Ar-Ge projeleri yürüten firmalar, ürün geliştirme ekipleri ve mühendislik alanlarında faaliyet gösteren organizasyonlar CMMI-DEV’i kullanarak süreçlerini iyileştirmeyi hedeflemektedir.

CMMI for Development (CMMI-DEV), çeşitli alanlarda süreç iyileştirmeyi hedefleyen bir model olup, bu alanlara yönelik sertifikalar sunar. Bu sertifikalar şunlardır:

Yazılım Geliştirme

Yazılım projelerinin yönetimi, tasarımı, kodlaması, testi ve bakımına yönelik süreçleri iyileştirmek için kullanılan sertifikaları kapsar.

Donanım Geliştirme

Donanım ürünlerinin tasarımından, üretim ve entegrasyonuna kadar olan süreçleri kapsayan sertifikaları içerir.

Sistem Geliştirme

Karmaşık sistemlerin geliştirilmesi, entegrasyonu ve bakımını iyileştirmek için süreç odaklı sertifikaları barındırır.

Ürün Geliştirme

Fiziksel ürünlerin yaşam döngüsünü kapsayan geliştirme süreçlerine yönelik sertifikalar sağlar. Prototip aşamasından nihai ürün teslimine kadar olan süreçlerde iyileştirmeyi hedefler.

Bu alanlardaki CMMI-DEV sertifikaları, organizasyonların geliştirme süreçlerini daha etkili ve verimli hale getirmelerine yardımcı olur. Ones Technology kartlı ve biyometrik tabanlı geçiş kontrol ve güvenlik sistemleri üretiminde, BioAffix üzerine gerçekleştirdiği geliştirmelerde CMMI-DEV kapsamında hem yazılım hem de donanım başlıklarının ikisinde birden CMMI Level 3 sertifikası alan tek firmadır. Bu başarısının altında yatan en önemli etken, CMMI gibi modeller kapsamında hayata geçirdiği, kendine özgü süreç iyileştirme prosedürleridir. “BioAffix Örnekleminde CMMI Süreç İyileştirme Rehberi” başlıklı blog makalesini inceleyerek Ones Technology tarafından uygulanan süreç iyileştirme adımları hakkında fikir edinebilirsiniz.

CMMI for Services (CMMI-SVC) – Hizmetler İçin CMMI

CMMI-SVC, hizmet tabanlı iş kollarında kaliteyi artırmak, yönetilebilir kılmak ve süreçleri iyileştirmek gibi amaçları merkeze almaktadır. Hizmet sağlayıcıların müşterilere daha kaliteli hizmet sunması temel hedeftir. Hizmetlerin planlanması, yönetimi ve sunulması gibi süreçler bu model kapsamında ele alınmaktadır. Müşteri ilişkileri, hizmet anlaşmalarının yönetimi, hizmet sürekliliği ve operasyon başarısı gibi konular üzerinde yoğunlaşmaktadır. IT hizmet sağlayıcıları, müşteri destek birimleri, danışmanlık firmaları, kamu hizmetleri ve diğer servis bazlı organizasyonlar, hizmet süreçlerini daha etkili hale getirmek için CMMI-SVC’den faydalanmaktadır.

CMM-DEV ile benzer şekilde CMMI-SVC de süreç iyileştirme kapsamında çeşitli iş kollarına yönelik sertifikalar sunmaktadır. Bu sertifikalar şunlardır:

BT Hizmetleri (IT Services)

Bilgi teknolojisi hizmet yönetimi, IT destek süreçleri ve IT altyapısının etkin bir şekilde yönetilmesi ile ilgili sertifikalar içerir.

Müşteri Destek ve Çağrı Merkezleri

Müşteri hizmetleri, çağrı merkezi yönetimi, şikayet yönetimi ve destek süreçlerinin iyileştirilmesine yönelik sertifikalar sunar.

Danışmanlık Hizmetleri

Danışmanlık firmalarının, hizmet sunma ve müşteri ilişkileri yönetimi süreçlerini iyileştirmek için kullanabilecekleri sertifikalar içerir.

Tedarik ve Lojistik Hizmetleri

Tedarik zinciri yönetimi, lojistik hizmetlerin planlanması ve sunulması ile ilgili süreçlere yönelik sertifikalar sağlar.

Sağlık Hizmetleri

Hastaneler, klinikler ve diğer sağlık kuruluşlarının hizmet yönetimi süreçlerine yönelik iyileştirme sağlayan sertifikaları kapsar.

Kamu Hizmetleri

Devlet kurumlarının, kamu hizmeti sunma ve yönetim süreçlerini optimize etmek için kullanabilecekleri sertifikalar içerir.

CMMI for Acquisition (CMMI-ACQ) – Satın Alma İçin CMMI

CMMI-ACQ,, ürün ve hizmetlerin satın alınma süreçlerine yönelik iyileştirmelere yoğunlaşmaktadır. Tedarik zincirlerinde satın alma süreçlerinin daha stratejik ve verimli şekilde yürütülmesini hedefleyen bir dizi iyileştirme sürecini kapsamaktadır. Satın alma planlamasından tedarikçi ilişkilerine, sözleşme yönetiminden kalite kontrol süreçlerine kadar geniş bir yelpazede iyileştirme stratejileri sunmaktadır. Satın alma kararlarının stratejik olarak yapılmasını ve risklerin minimize edilmesini amaçlayarak organizasyonlara maliyet etkinliği, kriz yönetimi bütçe kontrolü ve tasarruf gibi avantajlar sağlamaktadır. Kamu kurumları, özel şirketler, savunma sanayi gibi tedarikçi ilişkilerinin kritik olduğu organizasyonlar CMMI-ACQ modelini kullanarak tedarik süreçlerini iyileştirmeyi hedeflemektedir.

CMMI-ACQ, satın alma ve tedarik süreçlerini iyileştirmek için geliştirilmiş bir modeldir. Çeşitli sektörlerde tedarik zinciri yönetimi, ürün ve hizmet satın alma süreçlerini kapsayan alanlara yönelik sertifikalar içerir. CMMI-ACQ’nin hitap ettiği sertifikalandırma alanları şunlardır:

Ürün ve Hizmet Satın Alma

Kuruluşların, ürün ve hizmet tedarik süreçlerini planlama, yönetme ve optimize etme konularına yönelik sertifikalar içerir. Sözleşme yönetimi, kalite denetimi ve tedarikçi değerlendirmesi bu kapsamda yer alır.

Tedarik Zinciri Yönetimi

Malzeme, ürün, bileşen ve hizmetlerin tedarik edilmesi süreçlerini kapsar. Tedarikçi performansını izleme, sözleşme yönetimi ve lojistik süreçlerin iyileştirilmesine yönelik sertifikalar sunar.

Savunma ve Kamu Tedarik Hizmetleri

Savunma sanayi ve kamu kuruluşlarının büyük ölçekli projeler için tedarik süreçlerine odaklanan sertifikalar sağlar. Büyük ölçekli alımların yönetimi ve risklerin azaltılması bu alanın temel konularıdır.

İnşaat ve Altyapı Projeleri

İnşaat sektörü için gerekli malzeme, hizmet ve teknoloji tedarik süreçlerinin optimize edilmesi ile ilgili sertifikaları kapsar. Büyük projelerde tedarik planlaması ve izlenebilirlik bu alanın önemli unsurlarıdır.

IT ve Teknoloji Tedariki

Yazılım, donanım ve IT hizmetlerinin tedarik süreçlerini iyileştirmeye yönelik sertifikalar içerir. IT projeleri için doğru teknoloji ve hizmetlerin seçilmesi, entegrasyon süreçlerinin yönetilmesi bu alanda yer alır.

CMMI for People Capability (CMMI-PC) – İnsan Kaynakları İçin CMMI

CMMI-PC, insan kaynakları süreçlerinin ve yetenek yönetiminin iyileştirilmesine, çalışanların becerilerini geliştirmeye, organizasyonel performansı artırmaya ve liderlik yeteneklerini güçlendirmeye yönelik olarak geliştirilmiştir. Model, insan kaynakları yönetimi, çalışan yeteneklerinin geliştirilmesi, performans yönetimi, liderlik geliştirme ve kurum kültürü üzerine yoğunlaşır. İnsanların ve süreçlerin etkin bir şekilde yönetilmesine rehberlik eden bir dizi rehber içermektedir. İnsan kaynakları departmanları, liderlik gelişim programları yürüten organizasyonlar ve yetenek yönetimine önem veren şirketler CMMI-PC modeli temelinde insan kaynağı süreçlerini geliştirmeye yönelik adımlar atmaktadır.

CMMI modellerinin işleyişi hakkındaki detaylara yazı dizisinin parçası olan “CMM Olgunluk Seviyeleri” başlıklı makalemizle devam edebilirsiniz.

Bu yazıda temel olarak Carnegie Mellon Üniversitesinin CMMI konulu makale, bildiri ve kılavuzlarından, Ones Technology AR-GE ve Scrum Yasası’ndan ve bioaffix.blog’ta yayınlanan makalelerden yararlanılmıştır.

CMMI Perspektifinde Defect Ratio’nun Hesaplanması ve BioAffix Projelerindeki Yeri

Definition of Done Nedir? BioAffix Projelerinde Nasıl Kullanılır?

Univercity of Carnegie Mellon, CMMI Version (PDF)

Univercity of Carnegie Mellon, CMMI® for Services (CMMI-SVC) Overview for Workshop (PDF)

Univercity of Carnegie Mellon, CMMI for Services: Introducing the CMMI for Services Constellation