Endüstriyel Tasarımda Proje Sürecinin Önemi

Endüstriyel tasarımda sonuç, süreçten beslenir. Rastgele elde edilen sonuçlar başarılı bir tasarıma imkân tanımaz. Tasarımın kalitesini, verimli bir ürün olup olmadığını ve pazardaki başarısını gösteren yegane ve kritik etmenler vardır. Sürecin başarısı bu etmenlere bağlıdır.

Endüstriyel Tasarım Nedir?

Endüstriyel tasarımı anlamak için öncelikle tasarlamanın ne olduğu hakkında bir fikir edinmek gerekmektedir. Tasarlama kelimesinin anlam olarak kökenine bakıldığında, İngilizce ‘’desing’’ ve Fransızca ‘’projeter’’ kelimelerinin anlamını karşıladığı bilinmektedir. Dizayn kelimesi filolojik açıdan Latince’de de+signare kökünden oluşmakta olup signum ‘‘işaret’’ anlamında, signare ise ‘’etmek’’ anlamında kullanılmaktadır. Böylelikle tasarlamanın sözlükteki anlamının, yapılacak bir şeyin öcesinde zihinde canlandırılması ve planlanması olduğu söylenebilir.

Bir ürünün ergonomisini, estetiğini ve kullanılabilirliğini iyileştirmek için yapılan faaliyetlerin bütününe endüstriyel tasarım denir. Bu tasarım süreci, ürünün kullanıcıyla etkileşimini, üretim süreçlerini ve ürünün pazarlanabilirliğini artırmayı hedefler. Endüstriyel tasarım, işlevsellik ile estetik arasında denge kurarak kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayan ve üretim sürecindeki maliyetleri minimize eden çözümler geliştirmeyi amaçlar.

BioAffix çatısı altında üretilen ürünlerin AR-GE faaliyetlerinde de aşağıda bahsedilecek olan endüstriyel tasarım süreçleri uygulanmaktadır. Bu süreçler, özellikle CMMI (Capability Maturity Model Integration) kapsamında ciddiyetle ele alınan sürekli değerlendirme ve iyileştirme çalışmalarında da önemli bir rol oynamaktadır.

Endüstriyel Tasarım Süreç Basamakları

Brief

Brief oluşturmanın temel amacı, üzerinde çalışılacak projenin sınırlarının belirlenmesidir. Fırsatlar ve dezavantajlı noktalar bu fazda ele alınarak projede iterasyon ( tekrarlanan işlemlerin belirli bir plan veya hedef doğrultusunda gerçekleştirilmesi ) minimumda tutulabilir.

• Başlık oluşturulur.
• Projeye genel bir bakış açısı verilir. (Ürün özelliklerinin belirlenmesi).
• Hedef kitle belirlenir.
• Ürün – Pazar ilişkisi tariflenir.
• Proje süresinin zaman çizelgesi oluşturulur.
• Bu başlıklar yazılı bir metin olarak proje paydaşlarına dağıtılır.

Benchmark

Benchmark çalışması hedef pazardaki ürünleri ve kullanıcıları odağına alır. Ürün ve kullanıcı özelinde gereksinimlerin ne olduğu ve rakip firmaların bu gereksinimleri nasıl karşıladığı araştırılır. Görselliğin ön planda olduğu bu çalışmada malzeme kullanımları, üretim yöntemleri, teknolojilerin nasıl kullanıldığı gözlemlenir. Bu çalışma finalize edilirken söylem ya da söylemler yaratmak ve bunları raporlamak çok önemlidir. Markanın “Know- How” sürecine de ciddi fayda sağlayacaktır.

Avantaj noktaları nelerdir?

• AR-GE süreci boyunca görsel olarak rakip firmalara benzemeyen yeni ürünler geliştirmeye olanak tanır.
• Endüstriyel tasarım uzmanlarının ileri dönemlerinde tasarım süreçlerini hızlandırır.
• Pazar farkındalığını arttırır.

Spesifik metrikler;

• Gözlemleme
• Feyz alma
• Kıyaslama
• Örneklendirme
• Karşılaştırma
• Ölçme
• Sıralama
• Anlama
• Değerlendirme
• İnceleme

Form Analizleri

Benchmark çalışması ile beraber pazarda yer alan ürünlerin form eğilimleri gözlemlenmeye çalışılır. Kullanıcı beklentileri ve pazar ürünlerinin genel olarak kullandığı tasarım yaklaşımları analiz edilir. Burada ortaya söylem koymak esastır ve bu söylemler raporlanmalıdır.

Yapısal Analizler

Yeni ürün geliştirme sürecinde yapısal analizler endüstriyel tasarım çalışmalarının analitik kısmını oluşturur. Bu fazda teknik dökümanların incelenmesi, iç kompanentlerin tanımlanması, dijital ortamda bu kompanentlerin bir araya getirilip temel ölçülerin elde edilmesi çok önemlidir. Bu faz AR-GE ekibi ile fikir alışverişi yapılarak en doğru şekilde tanımlanmalıdır.

Konsept Tasarım

Bu evreye kadar yapılan form ve yapı analizleri doğrultusunda, beklentiler göz önünde tutularak kavramlar ortaya atılır. Bu kavramlar güncel trendleri takip etmeli ve form çalışmalarına yön vermelidir. “Insprationboard – Moodboard” çalışmaları kavramların önerilmesinde yardımcı çalışma modellerindendir.

Avantaj noktaları;

• Rastgele oluşturulan eskiz çalışmalarının önüne geçer.
• Daha orijinal form çalışmaları yapmaya olanak tanır.
• Tasarımcının eskizler üzerinde odaklanmayı sağlar.
• Fikirler daha doğru aktarılır.

Insprationboard – Moodboard

“Moodboard” yada “Insprationboard”, tasarımcının tasarım yapmadan önce stil veya şekiller üzerinden farklı görselleri bir araya getirerek oluşturduğu bir panodur. Bu panolar oluşturulurken genelde görsel metaryaller olan; fotoğraflar, renk paletleri, doku örnekleri, tipografiler gibi somut kavramlar kullanılsa da soyut kavramlara da bu panolarda sıkça yer verilmektedir. Burada amaç, tasarıma yön vermek olup tasarımı zenginleştirmektir.

Eskiz Çalışmaları

Tasarım sürecinde eskiz hem tasarımcının daha iyi detaylar bulmasında etkili olup hem de ekip içerisinde etkileşimi arttırarak sonuca daha sağlam adımlarla gidilmesini sağlamaktadır.

Bu etapta esas olan fikir havuzu yaratmaktır.

Avantaj noktaları;

• Stil ve estetik açıdan daha iyi ürünler tasarlanır,
• Sürecin daha hızlı ve verimli ilerlemesini sağlar,
• Tasarım yapılırken alternatifli çalışmaya olanak tanır,
• Tasarımcıların çevresindekilerle olan iletişimini güçlendirir,
• Yaratıcılığı artıran çok önemli bir adım olarak görülmektedir.

Draft Modeller

Draft model faz ayağı, eskizlerde elde edilen tasarım opsiyonlarının 3D ortamda ilk çalışmalarının gerçekleştirildiği etaptır. Burada amaç gerçek ölçülerde üretildiğinde ürünün nasıl olacağının anlaşılmasıdır. Burada tasarımcılar ayrıca proporsiyon çalışmaları yapmalıdır. Yine bu çalışmayla beraber en ideal oranlara karar verilmelidir.

Estetik görünen bir ürün iyi oranlara sahiptir. Doluluk boşluk oranları, en boy ölçüleri, ergonomik normlar ve teknik birtakım veriler tasarımın kalitesini belirleyen faktörlerdir. Bu faktörler en doğru şekilde çalışılıp ideal proporsiyonlara ulaşmak tasarımda başarıyı getirir.

Prototip ve Mockup Çalışmaları

Draft modelleri tamamlanmış tasarım opsiyonları 3D printer veya alternatif yöntemlerle fiziksel prototiplere dönüştürülmelidir. Burada hedeflenen tasarımların gerçekte nasıl bir duruş sergileyeceğidir. Ayrıca mekanik hataları, ölçüleri, kritik diğer konuları bu fazla analiz etmek gereklidir.

Görselleştirme / Render

Final tasarım opsiyonu dijital ortamda renk, malzeme, doku çalışmaları yapılarak görselleştirilir ( color, material, finish ). Burada elde edilen görseller fikirler ile tasarımlar arasında bir bağ oluşturmalıdır.

Mekanik Tasarım

Endüstriyel tasarım süreci, final tasarım seçeneği belirlendikten sonra mekanik tasarım sürecine geçer. Bu aşamada, üretim yöntemleri, parçalar arası mekanik etkileşimler ve doğru malzeme seçimleri gibi unsurlar titizlikle ele alınır. Parça tasarımları detaylı olarak incelenirken mukavemet analizleri, kalıp açıları, fizibilite çalışmaları gibi teknik konular ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir ve bu aşamada tamamlanır. Mekanik tasarımın üretilebilirliğini test etmek için prototip çalışmaları yapılır ve gereken yeterliliğe ulaşıldığında tasarım projesi nihai sonuca ulaşır. Bu süreç, her bir adımın titizlikle ele alındığı ve tasarımın üretilebilirliği ve kalitesi açısından kritik öneme sahiptir.

Üretim ve Kalite Kontrol

Bu fazda, ihtiyaç duyulan adetler belirlenir ve üreticilerle iletişime geçilir. Üreticilerden elde edilen numuneler incelenir, kalite kontrolleri yapılır.

Endüstriyel tasarımda sonuç, süreçten beslenir. Rastgele elde edilen sonuçlar başarılı bir tasarıma imkân tanımaz. Tasarımın kalitesini, verimli bir ürün olup olmadığını ve pazardaki başarısını gösteren yegane ve kritik etmenler vardır. Sürecin başarısı bu etmenlere bağlıdır. Bu bağlamda tüm bu fazlara uyularak yapılan endüstriyel tasarımlar genellikle başarılı ürünlerin ortaya çıkmasını sağlar. BioAffix bünyesinde geliştirilen ürünlerin başarısı, izlenen bu adımların nihai bir sonucu olarak görülebilir.

Konuyla ilgili benzer kaynaklara göz atabilirsiniz:

• Norman, D. A. (2013). The Design of Everyday Things. Basic Books.
• Ulrich, K. T., & Eppinger, S. D. (2016). Product Design and Development. McGraw-Hill Education.
• Koskinen, I., Zimmerman, J., Binder, T., Redström, J., & Wensveen, S. (2011). Design Research Through Practice: From the Lab, Field, and Showroom. Morgan Kaufmann.
• Cross, N. (2006). Designerly Ways of Knowing. Springer-Verlag London Limited.