Bir ofis düşünün; sabahın erken saatlerinde herkes masasına oturmadan önce demlenen mis gibi çay kokusu ofisin her köşesine yayılıyor. Çalışanlar ince bellileri, fincanları ve bardakları alıp güne başlarken, bir yandan projeleri hakkında konuşuyor, bir yandan da sohbetin tadını çıkarıyorlar. Türkiye’de çayın çalışma ortamının ayrılmaz bir parçası olduğu hepimizin malumudur. Çay, gündelik iş yaşamında vazgeçilmezdir. Peki, her gün dört damacanadan fazla, yani 80 litreyi aşkın çayın tüketildiği bir ortamda, çayın lezzeti ve hazırlık süreci nasıl mükemmelleştirilir? İşte bu sorunun cevabı Ones Technology’de yapılan titiz bir AR-GE çalışmasında saklı.
Dünya’da ve Türkiye’de Çay Tüketimi
Çay, dünya genelinde sudan sonra en çok tüketilen içeceklerden biridir. Son 10 yılda dünya çay tüketimi yıllık %3,3 artarak 2022’de 6,5 milyon tona ulaşmıştır. Bu artış, özellikle Çin, Hindistan ve diğer Asya ülkeleri ile gelişmekte olan ekonomilerde kişi başına düşen gelir düzeyindeki hızlı büyümeyle desteklenmiştir. Talepteki büyüme özellikle Çin ve Pakistan’da dikkat çekmiş; burada tüketim son 10 yılda sırasıyla %6,5 ve %8,1 oranında artmıştır. Çayın en büyük tüketicisi olan Çin’de tüketim 2022’de 3 milyon tona ulaşarak küresel tüketimin %46’sını oluşturmuştur. İkinci en büyük tüketici olan Hindistan, 2022 yılında 1,16 milyon tonla yaklaşık %18’lik paya sahip olurken, onu 250 bin tonla Türkiye, 247 bin tonla Pakistan ve 132 bin tonla Rusya takip etmektedir.
Kişi başına çay tüketiminde ise Türkiye, yıllık yaklaşık 3,16 kilogram ile dünya lideridir. Türkiyeyi 2,19 kilogram ile İrlanda ve 1,94 kilogram ile Birleşik Krallık takip etmektedir.
Çay Demlemek Mühendislik İster
Ones Technology’de, üç farklı lokasyonda bulunan çay kazanlarının en ideal sıcaklık değerini belirlemek için bir dizi test yapıldı. Şirketin bulunduğu şehir olan Ankara’da su, 96 C°’de kaynamaktadır. Ankara’nın ortalama rakım değeri üzerinden bir hesap yapmak yanıltıcı olabilirdi. O nedenle şirketin bulunduğu koordinatlarda çay hazırlamada kritik etken olan su sıcaklığını optimize etmek gerekliydi. Bulunan koordinatların rakımı, ısı ve nem koşulları, çay kazanında oluşan basınç değerleri göz önünde bulundurularak yapılan hesaplamalar sonucunda, çay kazanındaki suyun kaynama noktasına ulaşması için, termostatın 90 C°’de tutulmasının yeterli olduğu belirlendi.
Çayın lezzetini belirleyen en önemli unsurlardan biri de demleme süreci ve kullanılan çay miktarıdır. Bu nedenle, demliklerin hacimleri hesaplandı. Ardından demlik çapı ve siyah çayın suyla ilk temas ettiği yüzey alanı gibi etkenler de bu hesaplamaya dahil edildi. Çayın çiğ tadını etkileyen en önemli faktörlerden birinin çayın suyla temas ettiği yüzey alanı olduğu, ilk temas eden kuru çaylar ile buharla ıslanan üstteki çay tabakası arasındaki fark hesaplanarak en uygun miktar belirlendi. Tavşan kanı çay standardını yakalamak için özel bir ölçek tasarlandı. Bu ölçeğin hacmi, 1.2 litrelik demliğe 30 g çay eklememizi sağlayacak şekilde hesaplandı. Üç boyutlu yazıcıda basılarak üretildi ve böylece her seferinde çayın aynı tat ve renkte olması sağlandı.
Çaydanlığa Ev Yapımı Zamanlayıcı Takmak
Ofiste herkes sabah iş başı yapmadan önce çayın hazır olması önemli bir konuydu. Bu nedenle, sabah mesaisinin başlangıcı olan 9.00’dan önce çay kazanlarının otomatik olarak kaynama noktasına ulaşmasını sağlayan bir IOT cihazı kullanarak, çay kazanlarının 08:00’da kaynama noktasına ulaşması, saat 17:30’da ise otomatik olarak kapatılması ve tüm sürecin sistem üzerinden takip edilmesi sağlandı. Aşağıda çay kazanlarından birinin aktif durumu görünmektedir.
İlk Çayı Günahsız Olanınız Demlesin
Bu sistem sayesinde her kattaki ilk çayı demlemekle görevli olan, şirketin Ramazan abisi ofise gelmeden hemen önce su, istenen sıcaklık değerlerine erişmiş oldu. Böylece hem zaman tasarrufu sağlandı hem de herkesin güne taze bir çayla başlaması mümkün hale geldi. Belki ilk çayı günahsız olanımız demlemedi ancak ilk yudumu içerken sıcak ofis ortamında günün ilk saatlerini lezzetli dakikalarla güzelleştirebilir olduk.
Çayın AR-GE’si mi Olur?
Türkiye’de çay tüketimi sadece bir içecek alışkanlığı değil, aynı zamanda kültürel bir ritüeldir. Hele iş hayatında, ofis ortamında çalışanları bir araya getiren, mola saatlerini daha keyifli kılan çay, çoğunluk için vazgeçilmezdir.
Ones Technology’de yapılan bu AR-GE çalışması, “koca insanlar bununla mı uğraştınız?” gibi bir tepkiyle karşılaşabilir. Ancak AR-GE kavramını iş hayatının her sürecinde özümsemiş olmak, her meseleyi bilim temelinde yeniden ele almak gibi bir refleks kazandırıyor kurum kültürüne. Bir AR-GE merkezinin sadece teknik konulara değil, aynı zamanda günlük yaşama dair sorunlara da yenilikçi çözümler üretebileceğini gösteren bir örnek olarak buraya not düşüyoruz. Çay kazanlarının sıcaklık değerinden kullanılan çay miktarına, özel ölçek tasarımından otomasyon sistemine kadar yapılan bu titiz çalışma, bir kurum kültürünün araştırma, tasarım ve geliştirme anlayışı hakkında fikir verecektir.
Ones Technology gibi, çalışan memnuniyetine önem veren kurumlarda, küçük gibi görünen detaylara gösterilen hassasiyet, başarıyı ve verimliliği doğrudan etkileyen büyük faktörlerden biri haline geliyor. Günün sonunda, bir fincan çayın arkasındaki bilim ve emek, çalışanların öğrenme ve öğretme süreçlerini tetikliyor, yeni bakış açıları kazandırıyor, daha mutlu ve verimli bir ortam hissiyatına kapı aralıyorsa, ortaya konulan çaba fazlasıyla takdiri hak ediyor demektir. İşte tam da bu yüzden, Ones Technology’de çay sadece bir içecek değil, aynı zamanda bir inovasyon hikâyesidir!
Kaynaklar
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Çay Ürün Raporu, 2024, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF Ürün Raporları/2024 Ürün Raporları/Çay Ürün Raporu 2024-397 TEPGE.pdf?utm
Kişi Başına Çay Tüketimine Göre Ülkeler Listesi Kişi başına çay tüketimine göre ülkeler listesi https://tr.wikipedia.org/wiki/Ki%C5%9Fi_ba%C5%9F%C4%B1na_%C3%A7ay_t%C3%BCketimine_g%C3%B6re_%C3%BClkeler_listesi?
